Darjah Dato' Sri Paduka Mahkota Johor (SPMJ)
Ketika penulis bersembang dengan beberapa orang rakan baru-baru ini, seorang rakan telah menimbulkan isu berkenaan dengan penganugerahan terlalu banyak Darjah Kebesaran yang membawa gelaran Dato’/Datuk kepada terlalu ramai orang pada masa ini. Penulis dimaklumkan, kesan penganugerahan yang terlalu banyak ini telah menyebabkan masyarakat umum memandang sinis kepada penerima anugerah berkenaan, dengan tempiasnya turut terkena kepada penerima yang benar-benar telah banyak menyumbangkan jasa kepada masyarakat dan negara.
Penulis memberitahu kepada rakan berkenaan, penganugerahan Darjah Kebesaran termasuk yang membawa gelaran Dato’/Datuk adalah hak pemerintah setiap Negeri atas pertimbangan terhadap jasa dan sumbangan yang telah diberikan oleh setiap penerimanya. Justeru itu, penulis tidak berhasrat untuk mengulas panjang mengenai isu berkenaan. Jika dilihat dari sudut sejarah, penggunaan gelaran kebesaran ‘Datuk’ ini telah wujud sejak zaman Kerajaan Srivijaya lagi. Namun begitu, kewujudan Darjah Kebesaran yang membawa gelaran Dato’ telah dimulakan oleh Kesultanan Johor Moden iaitu bermula pada era pemerintahan almarhum Sultan Abu Bakar.
Seperti yang diketahui, almarhum Sultan Abu Bakar bercita-cita untuk memodenkan sistem pentadbiran Negeri Johor Darul Takzim. Justeru itu, baginda banyak mengadakan lawatan ke negara-negara asing. Di dalam lawatan berkenaan, baginda telah menerima banyak anugerah kebesaran dari Ketua-ketua Negara Asing yang dilawatinya. Justeru itu, salah satu sebab mengapa baginda memperkenalkan Darjah Kebesaran di Johor adalah bertujuan untuk membalas pemberian anugerah kebesaran yang telah diterima kepada Ketua-ketua Negara Asing.
Darjah Dato' Paduka Mahkota Johor (DPMJ)
Sehingga kini, anugerah Darjah Kebesaran Negeri Johor telah diiktiraf sebagai anugerah yang tertua dan memiliki prestijnya yang tersendiri. Tidak seperti di Negeri lain, pengurniaan Darjah Kebesaran Negeri Johor yang membawa gelaran Dato’ adalah hak mutlak DYMM Sultan Johor dan secara puratanya, hanya dua atau tiga individu sahaja yang akan dikurniakan Darjah Kebesaran tersebut sewaktu Istiadat Sambutan Ulang Tahun Keputeraan baginda. Walau bagaimanapun, Darjah Kebesaran ini juga turut boleh dikurniakan pada bila-bila masa mengikut perkenan baginda. Pencalonan untuk penerima Darjah Kebesaran ini melalui proses yang amat ketat dan dikurniakan dalam jumlah yang amat terhad. Berikut merupakan maklumat lain yang berkaitan :
1) Darjah Kebesaran Negeri Johor iaitu Darjah Kerabat Johor Yang Amat Dihormati dan Darjah Mahkota Johor Yang Amat Mulia telah diperkenalkan pada tahun 1886. Disebabkan itulah, Darjah Kebesaran Negeri ini dianggap paling kanan dan tertua sekali di negara kita. Hanya selepas 30 tahun, barulah Negeri-negeri lain mengikut jejak langkah Negeri Johor dengan memperkenalkan Darjah Kebesaran Negeri masing-masing.
2) Mengikut artikel yang ditulis oleh Allahyarham Hakim Tan Sri Harun Hashim di akhbar New Straits Times pada 24 Ogos 2003, Darjah Kebesaran Dato’ Johor adalah salah satu daripada dua Darjah Kebesaran Dato’ di negara kita (selain Kelantan) yang diiktiraf oleh Court of St. James di England dan setaraf dengan British Knighthood.
3) Rekabentuk Darjah Kebesaran Negeri Johor pada asalnya ditempah daripada Syarikat J.W. Benson, London, pada tahun 1885 sebelum bertukar pula kepada Syarikat Garrard of London pada tahun 1960 sebelum diambil alih sebuah syarikat tempatan. Dan sehingga kini, reka bentuk, ukuran dan warnanya kekal tidak berubah sebagaimana Darjah Kebesaran yang mula ditempah pada tahun 1885 dahulu. Begitu juga dengan reka bentuk dan kandungan surat Watikah yang akan disertakan bersama-sama dengan Darjah Kebesaran yang masih sama sejak tahun 1886.
4) Darjah Mahkota Johor Yang Amat Mulia mempunyai tiga pangkat iaitu Dato’ Sri Paduka Mahkota Johor (SPMJ), Dato’ Paduka Mahkota Johor (DPMJ) dan Setia Mahkota Johor (SMJ). Walau bagaimanapun, hanya penerima pangkat pertama dan kedua sahaja yang berhak memakai gelaran Dato’. Pada asalnya, gelaran Dato’ Sri digunapakai kepada penerima SPMJ pada tahun 1886. Tetapi gelaran ini kemudian tidak lagi digunakan dan hanya dikekalkan gelaran Dato’ kerana almarhum Sultan Abu Bakar tidak mahu membeza-bezakan antara ahli pangkat pertama dan kedua.
5) Hanya penerima Dato’ Johor sahaja satu-satunya di negara kita yang perlu didahului dengan panggilan Yang Berhormat, tidak seperti penerima anugerah Dato’ lain yang didahului dengan panggilan Yang Berbahagia atau Yang Hormat (bagi Negeri Pahang). Panggilan Yang Berhormat Dato’ ini perlu disebut sepenuhnya di dalam majlis rasmi dan tidak boleh disingkatkan menjadi YB bagi membezakannya dengan panggilan Yang Berhormat (YB) bagi Ahli Parlimen dan Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN).
6) Mulai 30 Mac 1986, ahli-ahli wanita yang menerima SPMJ dan DPMJ akan memakai gelaran Datin Paduka dan tidak lagi gelaran Dato’. Perkara ini adalah selari dengan protokol di Britain yang mana wanita yang menerima Darjah Kebesaran tidak memakai gelaran ‘Sir’ tetapi bergelar ‘Dame’. Negeri Selangor juga mempunyai protokol yang sama iaitu penerima Darjah Bergelar bagi wanita memakai gelaran Datin Paduka dan bukannya Dato’.
7) Di Negeri Johor, isteri kepada suami yang bergelar Dato’ tidak boleh mamakai gelaran Datin dihadapan namanya kerana mengikut protokol di Johor, hanya suaminya sahaja yang menerima Darjah Kebesaran dan gelaran tersebut. Isteri seorang Dato’ di Johor perlu dipanggil dengan gelaran Datin Dato’ ...(nama suaminya)....
8) Menurut maklumat yang diterima penulis, selain daripada Kerabat Diraja Johor, hanya individu yang berumur lebih daripada 40 tahun dan ke atas sahaja boleh dipertimbangkan untuk menerima Darjah Kebesaran yang membawa gelaran Dato’. Sekiranya individu tersebut berumur di bawah 40 tahun, beliau hanya boleh dikurniakan SMJ.
Setia Mahkota Johor (SMJ)
9) Sekiranya bakal penerima Darjah Kebesaran di Johor merupakan seorang yang beragama Islam, beliau dikehendaki menyempurnakan solat sunat dua rakaat dan mengangkat sumpah Syarie di hadapan Mufti dan disaksikan oleh dua orang Ahli Penasihat Jumaah Majlis Diraja. Sumpah Syarie yang dilafazkan mengandungi ikrar taat setia kepada perintah-perintah Allah SWT dan taat setia kepada Raja dan kerajaan.
10) Mengikut Fasal 13 Undang-undang dan Peraturan Darjah, DYMM Sultan Johor berhak memecat Ahli Darjah (Dato’) sekiranya didapati menderhaka atau membuat kesalahan yang mendatangkan sifat kehinaan kepada orang baik-baik. Mereka yang ditarik balik gelaran perlu memulangkan semula bintang kebesaran serta surat watikah dan pembatalan mereka sebagai Ahli Darjah akan turut diwartakan. Chua Jui Meng, mantan Menteri Kesihatan adalah antara Ahli Darjah yang telah ditarik balik gelaran Dato’ oleh DYMM Sultan Johor.
Sejak 1886 hingga 2011, jumlah individu yang bergelar Dato’ Johor adalah terlalu kecil iaitu hanya 763 orang. Berbalik kepada isu penganugerahan terlalu banyak Darjah Kebesaran yang membawa gelaran Dato’/Datuk kepada terlalu ramai orang pada masa ini, mungkin wasiat daripada almarhum Sultan Abu Bakar, Raja Melayu pertama yang memperkenalkan Darjah Kebesaran Moden, dan amanat ini turut dicatat di dalam Fasal 53 Bahagian Pertama Undang-undang Tubuh Negeri Johor, boleh dijadikan panduan dan renungan bersama :
“Janganlah diperbuat, dijadi dan diadakan sesuatu Darjah lain dengan sebab semata-mata hendak membanyakkan dan menambahkan bilangan darjah sahaja dengan tidak difikirkan dengan cermat dan baik adakah berguna dan berkehendak dijadikan yang baru kerana banyak bilangan dan terlalu banyak kelihatan dalam Negeri akan menjadikan kurang mutu dan kurang harga semuanya.”